در زندگی واقعیمان، مادران قهرمانی داریم که هر کدام قصههای ناگفتهای دارند که اگر روایت شــود، میتوان از رشادتها، فداکاریها و ازخودگذشتگیهای مادران ایران زمین در جای جای کشور، کتاب نوشت یا فیلم و سریال ساخت. تلویزیون در پرداختن به موضوع مادران قهرمان تاکنــون کم کاری کرده و آثار محدودی به آن اختصاص داده و حاال برنامه »نفس« این رسالت را در معرفی مادران قهرمان ایران بر عهده گرفته است. این برنامــه با رویکردی محتوامحور درباره مادران ســرزمینمان ایران با شعار»یک عاشقانه آرام«، میزبان مادرانی است که ترجمان نجابت، دریادلی و وفاداری هستند. این برنامه در هر قســمت، الگویی از یک زن و رفتاربرجســته او را روایت میکند تا افراد، بهتر با سبک زندگی و ویژگیهای آنها آشنا شــوند. »نفس« را فلورا سام اجرا می کند. این برنامه هر شب ساعت ۳۰:۲۱ مهمان خانههای مخاطبانش در شبکه نسیم می شود. در این گزارش با فلورا سام، مجری و مقداد مومنزاده، تهیهکننده برنامه همکالم شده ایم.

فلورا ســام را بینندگان بیشتر با ســاختهها، قلــم و بازیاش میشناســند و این اواخر هم، داور برنامــه »محاکات« بود. او اکنون در قامت مجری»نفس« ظاهر شده است و درباره چگونگی انتخابش میگوید: تهیهکننده در گفتوگوی تلفنی با من در خصوص کلیات برنامه توضیح داد و سپس جلسهای مشترک با کارگردان و تهیهکننده داشــتیم. برای من نکته جــذاب کار این بود کــه برنامه »نفس« بــا محوریت زن و مادر تهیه میشــود و جای چنین برنامههایی در تلویزیون خالی است، من هم خیلی عالقه مند به این موضوع هستم، در نتیجه پیشنهاد اجرای برنامه را پذیرفتم. ســام تصریح میکند: من از مهمانان شناختی ندارم، در نتیجه نمیتوانم پیش از برنامه دربارهشان تحقیق کنم. البته دقایقی قبل از شروع ضبط، درباره مهمان و زندگی اش به طور خالصه برایم توضیح میدهند و بعد با او گفتوگو میکنم. تنها کاری که گاهی اوقات انجام میدهم این است که بعضی از مهمانها کمی اضطراب دارند - که طبیعی است، چون جلو دوربین نبودهاند- بنابراین، چند دقیقه تا آماده شدن دوربین و فضا برای فیلم برداری سعی میکنم با آنان به شکل صمیمانه صحبت کنم تا اضطرابشان برطرف شود. وی درباره زمان پخش برنامــه در محرم توضیح میدهد: معتقــدم پخش برنامه چه در محرم و چه در ماههای دیگر تاثیر مهمی که میتواند داشــته باشد، این است که چون قصهها مستند هستند، برای بیننده ممکن است امیدبخش باشد. سام ادامه میدهد: نشــان دادن توانمندیهای زنان و مدیریتی که در خانه دارند، از جمله نکاتی اســت که به شــیوههای مختلف در همه قصهها روایت می شود، مهمانان برنامه از قشرها و شهرهای مختلف هستند، ولی نقطه مشترک آنها مادر و زن بودن است. وی با اشاره به استقبال بینندگان از برنامه هم میگوید: آماری از بازتابها ندارم، ولی از پیامهایی که دریافت میکنم، معلوم اســت که دارد دیده می شــود و بینندگان بدشان نیامده است.

وی تصریح میکند: سعی کردهام از مجریگری صرف، دور شوم و در حقیقت خودم را میزبان بدانم و با مهمان برنامه به شکل دوستانه گــپ بزنم. خیلی از قواعد اجرا را رعایت نمی کنم، در نتیجه در این برنامه خودم را مجری نمیبینم. وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به شناختتان از تلویزیون آیا خط قرمزهای اجرای برنامه با سریال فرق دارد؟ توضیح می دهد: خط قرمزها، خط قرمز هستند و هیچ قاعده و قانونی ندارند، در یک برنامه یک اتفاق جزو خط قرمزهاست ولی همان اتفاق در یک برنامه دیگر ً اصال جزو خط قرمزها محســوب نمیشود، در نتیجه این سرگردانی برای برنامهسازها وجود دارد که تا چه حد میتوانند درباره یک موضوع صحبت کنند، حاال چه سریال و چه برنامه تلویزیونی. خیلی وقتها روی آنتن میبینم که بیشتر حرف ها در برنامه پخش نمی شود، حاال به هر دلیلی، ولی این خط قرمزهای نامعلوم، همیشه وجود دارد. فلورا سام که در سالهای گذشته برای گروه کودک اجرای برنامه و قصه گویی را تجربه کرده است، ادامه میدهد: »نفس« نخستین اجرای تلویزیونیام نیست. وی درباره اجرا در استودیو در دوران شیوع ویروس کرونا هم توضیح میدهد: از نظر من چه در زمان شیوع ویروس کرونا، چه قبل و چه بعد از آن، تلویزیون در هر صورت باید برنامههای جذابی رانه آنتن کند. برنامهها اگر جذاب نباشــند، بیننده به سمت شبکههای ماهوارهای یا شبکه نمایش خانگی ســوق داده میشود که البته فیلم و سریالهای شــبکه نمایش خانگی خوب و جذاب هســتند، ولی این موضوع که حضور شبکه نمایش خانگی بســیار پررنگ شده و ً دیدن تلویزیــون در خیلی از منازل رو تقریبا به فراموشی میرود، کمی نگران کننده است. مدیران ســازمان از خیلی سالها پیش باید در انتخاب موضوعــات و کیفیت آثار دقت بیشتری میکردند تــا این دو در کنار هم دیده شوند.

ســام در پایان اضافه میکند: امیدوارم اوضــاع جهان بهتر و در کشــورمان فضای بهتری حاکم شــود و کمتر شاهد از دست رفتن عزیزانمــان به خاطر ویروس کرونا باشــیم. امیــدوارم این بیماری بهترمدیریت شود، هر چند که دارد دیر میشود. امیدوارم بینندگانی که برنامه»نفس« را تماشا می کنند، سعی کنند از البهالی حرفها به نتایجی برسند و برنامه بتواند تاثیر کوچکی بر روحیه آنها بگذارد. 55 موضوع در خارج از تهران هستند مقداد مومننژاد، تهیه کننده برنامههایی همچون »ســین مثل سریال«، »شوتبال«، »خیابان ایران«، »حسینیه ایران«، »ای ایران«، »شــبهای فوتبالی« و»نوروز فوتبالی« درباره تولید برنامه»نفس« میگوید: این برنامه فروردین کلید زده شد و طرح را به شبکه نسیم دادیم و شــبکه با توجه به نگاه اعضای گروه»شــوتبال« به واسطه سوژه یابی و کارهای مفهومی و محتوایی، نظرش این بود که برای محرم و صفر برنامهای تولید کنیم. مدیر شبکه، آقای احسانی خیلی به ما کمک کرد و پیشنهاد داد برنامهای تولید کنیم که شباهتی به برنامههای رمضان نداشته باشد. وی در ادامــه اضافه میکند: ما باید دربــاره موضوع خاصی کار میکردیم که موضوع مادران را انتخاب کردیم. طرح را پیش بردیم و از میان حدود 100 مادر از کل کشور در نهایت به 60 مورد رسیدیم که حدود 55 مورد در خارج از تهران هستند. به گفته وی، اواخر فروردین کار را کلید زدیم، فیلم برداری مستندها را آغاز و سوژه یابیهایمان را تکمیل کردیم و در نهایت برنامهای را با ً ساختاری کامال زنانه با مجری زن روی آنتن بردیم. مومننژاد درباره انتخاب فلورا سام به عنوان مجری برنامه»نفس«، توضیح میدهد: ویژگیهای این هنرمند، ســبب انتخابش شــد. او کارگردان، نویسنده و قصه شناس است و هدایت قصه را خوب میداند؛ البته آقای پیوندی، کارگردان برنامه هم به او کمک میکند، ولی اینکه فردی به عنوان مجری بنشیند و قصهای را روایت کند و همراه سوژه ما باشد، خیلی مهم بود. نکته بعدی اینکه، باید فردی روی صندلی اجرا مینشست که خیلی از چهرهها را تجربه کرده باشد، چون میانگین ســنی مادرانی که به برنامه دعوت میشوند باالست و خانم سام هم ازدواج کــرده و داماد، فرزند و نــوه دارد، میتواند با مهمانان برنامه همذات پنداری کند و نکته سوم اینکه خودش داغ دیده و همسرش را از دست داده است. در قصههای ما هم داغ زیاد است و او می تواند مهمانان را همراهی کند که این ویژگیها برای ما اهمیت داشت. وی چالش اصلی تولید برنامه را شــیوع کرونا میداند و میگوید: در این اوضاع و احوال، ســه گروه مستند ما باید راهی شهرستانها میشــدند، به دلیل اینکه من کارگردان و شبکه، این نظر را داشتیم که اگر مادری را روی آنتن میبریم، باید وارد منزل او شویم و محیط زندگی ً اش را ببینیم تا بیننده کامال درک کند که نوع زندگی مهمانمان چگونه است. خروج از تهران برایمان آسیب زیادی داشت و عوامل ما کرونا گرفتند و خیلی مشکل داشتیم. وی میافزاید: سه چهار مورد داشتیم که مستند زندگیشان را فیلم برداری کرده بودیم و میخواستیم از آنها دعوت کنیم که یکی از آنان به دلیل کرونا و دیگری به دلیل ســکته فوت کرد و خیلی از مادران به دلیل سن و سال باال، نتوانستند به تهران بیایند. همزمان با ضبط و پخش، برنامه را پیش میبریم و االن حدود 10 ،15 مســتند باقی ً مانده و عوامل باید برای تولید بروند، ولی مثال االن شهر مشهد به دلیل محدودیتهای کرونایی بسته است و نمیتوانیم برای ضبط به آنجا برویم و این گونه مشکالت را داریم. مومننژاد تصریح میکند: مادران برنامه ما سه دسته هستند: اول زنــان کارآفرینی که در جامعه فعال و در زندگی خود مادران موفقی هستند؛ دوم، مادرانی که مشکالت عجیب و غریبی داشتهاند و سوم، مادرانی که ســن باالیی دارند، ولی در زندگی دچار مشــکل شده و توانستهاند، فرزندانشان را بزرگ کنند و به سرانجام برسانند. این تهیه کننده می افزاید: هنوز تعداد زیادی از قسمتهای برنامه پخش نشده، ولی بازتابهای خوبی گرفته و تاکنون رضایت نسبی را از جامعه، فضای مجازی و خود شبکه دریافت کردهایم. وی با اشاره به اینکه مدیران پشت برنامه ایستادهاند و از آن حمایت می کنند، ادامه میدهد: نکته مهمی که مدیران شبکه نسیم، گوشزد کردند این بود که ما فقط در تهران تولید نداشته باشیم و به ما کمک کردند که بتوانیم در خارج از تهران به دنبال سوژه بگردیم.

منبع: هفته نامه صدا و سیما