دو شنبه 17 اردیبهشت 1403 - 0:16:7
برنامه «کودک‌شو» این روزها فصل ششم خود را روی آنتن شبکه نسیم تجربه می‌کند اما این بار فقط روی تبلیغ فرزندآوری تمرکز ندارد و به‌دنبال آن است جامعه آموزش و تربیت کودک را با بازی و سرگرمی پیگیری کند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تاکنون برنامه‌های زیادی در ژانر کودک و خانواده از قاب تلویزیون به نمایش درآمده‌اند اما "کودک‌شو" جزو برنامه‌هایی است که گام‌های مؤثری در جهت تحکیم ارکان خانواده برداشته است که الگوهایش به‌خلاف عمده‌برنامه‌های تلویزیونی که چون شویی بیشتر از بومی‌گرایی و تکیه بر زیبایی‌های ایرانی، نگاه کاملاً خارجی به همه‌چیز دارند، رفتار نمی‌کند، حتی برنامه‌هایی که نوع دیالوگ‌ها، شوخی‌ها و میزانسن‌ها و لوکیشن‌هایشان را از ظواهر نمونه‌های ساخته‌شده خارجی برداشت می‌کنند.
البته ناگفته نماند این برنامه هم مستثنا از کپی‌برداری‌های خارجی نیست؛ این برنامه وقتی برای اولین بار روی آنتن رفت بسیاری این خرده را وارد کردند؛ چرا برنامه کپی؟ نام برنامه‌ای در شبکه دیسکاوری را آوردند که از آن کپی شده است، اما مگر کپیِ خوب ایرادی دارد؟ مخصوصاً برنامه‌ای که در طول 5 دوره توانسته است با بومی کردن فرم و محتوایش اتفاقات خوبی را رقم بزند.
به‌دور از هر دفاعِ بی‌جایی، آنچه واضح و مبرهن است تولید و دوام آوردن برندهای تلویزیون به‌مدت پنج، شش سال کار ساده‌ای نیست. وقتی برنامه‌ای ظرفیت دیده‌شدن برای چندین سال متمادی را دارد، یعنی اساس آن از ابتدا درست چیده شده که توانسته است پس از گذشت چندین سال همچنان مخاطب‌پسند پیش برود.
مخصوصاً دورنشدن از اهداف اصلی برنامه یعنی به‌نوعی تبلیغ فرزندآوری و در نهایت تربیت و آموزش کودک و فرهنگ‌سازی سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی؛ چون بعضاً دیده شده است برخی از سریال‌ها و برنامه‌های چندفصله به‌مرور به فراموشیِ مسیر و فقدان ایده و محتوا دچار می‌شوند.
اما «کودک‌شو» با تغییر در مجری و عوامل خود بارها توانسته است خود را از درون بازسازی کند و به قاب تلویزیون برگردد، این در نوعِ خودش نوعی احترام به مخاطب هم محسوب می‌شود.
کنار نقاط ضعف و قوتی که بعضاً میان ساخت برنامه‌های کودک و نوجوان تلویزیون وجود دارد، مجریان و عوامل کار به‌علت نداشتن ایده و محتوای لازم به برخی از تکنیک‌های آنی و لحظه‌ای مثل همان دست و جیغ و هوراهای مرسوم روی می‌آورند؛ به‌راستی که کار چنین برنامه‌هایی تمام است و باید تلویزیون به‌سمت ساخت کارهای جدید و خلاقانه برود.
ولیکن کودک‌شو صرفاً دست به کار شعاری نزد و در فصل ششم به سر اصل مطلب رفت؛ یعنی خانواده و آموزش و تربیت! چرا که بازگشت نویسنده و کارگردان قدیمی این برنامه تلویزیونی در فصل ششم با انباشت تجارب هدایت فصل اول و دوم، دریافتند دیگر حضور پدر و مادر و سؤالات و جواب‌های مرسوم و کلیشه‌ای کارساز نیست.
این کودک آن کودکِ گذشته نیست؛ باهوش‌تر و سخت‌پسندتر شده است، بنابراین بایستی هم کودک و هم بزرگسال در عین حال با هم دیده شوند که سختی کار را دوچندان که نه، صدچندان می‌کند.
«کودک شو» در ششمین فصل خود به‌تهیه‌کنندگی حسین ربانی که خود او در عرصه برنامه‌سازی کودک و نوجوان قدم برداشته است، همان‌طوری که توانست هویت و اصول خود را حفظ کند به همان میزان نیز توانست بخش‌هایش را به‌روز نگه دارد تا به تکرار نیفتد، این نکته مهمی است که یک برنامه پس از گذشت چندین سال شکلی تکراری به خود نگیرد و مخاطبش آن را پس نزند.
شاید تغییر پژمان بازغی مهمترین چالش در «کودک‌شو6» باشد؛ چون مخاطبان در طول این سال‌ها به تصویر و صدای بازغی عادت کرده بودند و تغییر مجری، تصمیم دشوار و چالش‌برانگیزی بود. از طرفی شاید انتخاب ملیکا شریفی‌نیا در نگاه اول عجیب به‌نظر می‌رسید، اما هرچه گذشت او خودش را بهتر در برنامه پیدا کرد.
حالا با چند قسمت که پیش رفتیم می‌توان بهتر درباره شریفی‌نیا قضاوت کرد. انتخاب او چند حُسن برای برنامه دارد؛ شریفی‌نیا در اجرا چهره‌ای تازه به حساب می‌آید و این مورد اگرچه سختی‌های خودش را دارد، اما باعث می‌شود مخاطب مجری را همواره با این برنامه به‌یاد بیاورد، درست شبیه همان اتفاقی که برای «برمودا» و کامران نجف‌زاده و خیلی از برنامه‌های دیگر افتاده است.
چون اگر این اتفاق نمی‌افتاد و شریفی‌نیا در برنامه جا نمی‌افتاد امروز باید از پروسه شکست این انتخاب صحبت می‌شد، اما کنار همه برگ‌برنده‌هایی که شاید در فصل ششم وجود داشته باشد تجربه کار کودک شریفی‌نیا در نوع خودش قابل توجه است.
هرچند شاید بسیاری از مخاطبان کماکان به پژمان بازغی عادت داشته باشند اما ملیکا شریفی‌نیا باهیجان‌تر اجرا می‌کند که البته شاید لازم است این هیجان کنترل هم شود و رفته رفته او به یک پختگی و تکامل بیشتری در اجرا برسد.
اما اگر از موضوع مجری برنامه بگذریم بحث تربیت و آموزش از طریق بازی و سرگرمی حائز اهمیت است. به‌نظر می‌رسد برنامه‌سازان «کودک‌شو» در فصل جدید سعی کرده‌اند به‌شکلی علمی‌تر بخش‌های مربوط به بازی کودکان را طراحی کنند و در این راستا توجه به روان‌شناسی کودک در دستور کار برنامه‌سازان بوده است، چرا که برای خانواده‌ها و کودکان اهمیت زیادی دارد تا در محیطی امن و آرام حضور پیدا کنند و خاطره خوب و ماندگار از این حضور در ذهن‌شان به‌یادگار بماند.
اگر بخواهیم درباره سوق دادن والدین به شناخت فرزندان‌شان بگوییم که در فصول قبلی هم بعضاً با پرسش‌های پژمان بازغی این اتفاق می‌افتاد اما دیگر در فصل ششم بازی‌ها و سؤالات صرفاً همچون گذشته برای سرگرمی و اطلاعات عمومی نیست و در راستای موارد آموزش و تربیتی پیش می‌رود، یعنی به‌هنگام پاسخگویی پدر و مادر به سؤالات درباره شناخت فرزندان‌شان این آموزش داده می‌شود که در تربیت فرزند هر دو (پدر و مادر) باید کنار هم باشند.
کنار علمی شدنِ محتوا، تغییر لوکیشن و تنوع بصری در دکور هم اتفاق جذاب دیگر این برنامه تلویزیونی است، چون همواره کارشناسان از رنگ‌آمیزی درست برنامه‌های کودکانه گفته‌اند که دکور این روزهای «کودک‌شو» گویای این نکته است، هرچند در گذشته هم این توجه و تأمل از سوی عوامل و دست‌اندرکاران بوده و همچنین پیگیری حضور شرکت‌کنندگان از اقصی‌نقاط کشور که این نگاه کماکان در فصل جدید وجود دارد و از دورترین مناطق شرکت‌کننده این برنامه می‌شوند.
تا به اینجا به «کودک‌شو» می‌توان به‌سبک برخی در فضای مجازی ایراد وارد کرد؛ چرا هست و چرا بودجه برای آن صرف می‌شود؟ اما آن‌قدر به برخی از ریزه‌کاری‌های کار با کودکان توجه زیادی کرده است به‌ویژه در آیتم‌های زیادی کودکان با پدر و مادرشان مشغول مسابقه می‌شوند و کلی اتفاقات دیگر که خودش می‌تواند مبلّغ فرزندآوری و علاقه‌مند کردن خانواده‌ها به اصل سیاست‌های جوانی جمعیت باشد.
برنامه‌ای که توانسته است دنیای کودکان و بزرگترها را به هم نزدیک کند، این نکته مهمی است که در آن هیچ رقابتی هم میان کودکان اتفاق نمی‌افتد؛ در حالی که برخی از برنامه‌ها به‌سمتی رفتند که فضای رقابت را بین کودکان ایجاد کنند، یعنی در واقع کفه مزایای ساخت چنین برنامه‌هایی به نبودن‌شان سنگینی می‌کند، بنابراین شاید بتوان به‌ظنّ بسیاری از کارشناسان و روان‌شناسان اجتماعی این نکته را مطرح کرد که «کودک‌شو» توانسته است با نوآوری خودش را پویا نگه‌دارد.
ترکیب پویایی و نوآوری همواره چالش بسیاری از برنامه‌سازان بوده و هست. باید دید این برنامه تلویزیونی در ادامه هم می‌تواند با نگاه علمی در محتوا و اتکا به عوامل جذابیت در فرم برنامه‌سازی به کار خودشان ادامه دهند یا در ادامه «تکرار و کلیشه» گریبان‌شان را خواهد گرفت.
منبع: خبرگزاری تسنیم