شنبه 12 آذر 1401 - 0:11:57
مسابقه‌ای برای کتاب نخوان‌ها
ساخت برنامه تلویزیونی مستقل با موضوع کتاب و کتابخوانی آن هم در قالب یک مسابقه رقابتی شاید سبقه پررنگی در سال‌های اخیر رسانه‌ملی نداشته است. آخرین برنامه مستقلی که درباره کتاب ساخته و از تلویزیون پخش می‌شد «کتاب‌باز» بود که چندی پیش به پایان رسید. حالا شبکه نسیم دوباره دست به کار شده و به‌تازگی برنامه‌ای با عنوان «دیدی نو» را تهیه کرده و روی آنتن فرستاده است که معرفی کتاب و ترویج فرهنگ کتابخوانی را به صورت جدی دنبال می‌کند و با برنامه‌ریزی که برای ساخت فصول دوم و سومش شده، تا مدت‌ها مهمان علاقه‌مندان به حوزه کتاب در شبکه نسیم خواهد بود.
از مهران میرصالحی، تهیه‌کننده برنامه دیدی نو درباره جزئیات ساخت این برنامه از انتخاب موضوع گرفته تا اهدافی که برای ساخت آن مدنظر داشته است، سؤال می‌کنم: فصل اول دیدی نو در ۳۸ قسمت ۵۵دقیقه‌ای تولید شده و قالب این برنامه ترکیبی رقابتی با محوریت و موضوع کتاب است. دو گروه سه‌نفره به برنامه دعوت می‌شوند و هرکدام به یک کتاب می‌پردازند و باید سه قطعه از آن کتاب را در قالب‌های نمایشی چون نمایش رادیویی و نمایش صحنه اجرا کنند.
وی ادامه می‌دهد: حضار داخل سالن که تقریبا ۲۳نفر هستند به‌اضافه مجری که حق رأی دارد به اجراها امتیاز می‌دهند؛ در نهایت امتیازها جمع‌آوری و جوایزی به برگزیدگان تعلق می‌گیرد. البته همه گروه‌ها حائز دریافت جایزه‌اند اما سطح جوایز متفاوت است. تهیه‌کننده دیدی نو از علاقه‌اش به حوزه کتاب و دغدغه‌هایش برای ساخت این برنامه می‌گوید و این‌طور توضیح می‌دهد که در اکثر برنامه‌هایی که کارکرده‌ام یک گوشه چشمی به کتاب داشته‌ام. سال گذشته برنامه‌ای در شبکه دو با محوریت معرفی مشاغل برای گروه سنی نوجوان داشتیم که یک آیتم ویژه و اختصاصی برای معرفی کتاب به نام «من یار مهربانم» داشت. یا در رادیو برنامه‌ای با عنوان «۱۰۰ ثانیه» را کار کردم که طی آن ۱۱۲۸ عنوان کتاب معرفی شد. ایده دیدی نو نیز از همانجا شروع شد و به اینجا رسیدیم که یک برنامه مستقل تلویزیونی داشته باشیم که به معرفی کتاب بپردازد.
تلاش برای پرچمداری یک جریان فرهنگی معرفی کتاب
میرصالحی با بیان این‌که ترویج کتابخوانی و معرفی مؤلفان از جمله اهدافی است که دنبال می‌کنیم، گفت: سعی ما این است که یک جریان فرهنگی تحت عنوان «کتاب یار» راه بیندازیم که مأموریتش فقط معرفی کتاب باشد؛ درست مانند بسیاری از مشاغل دیگر که معرف دارند و حالا این معرفی نمی‌تواند فقط تجاری و مارکتینگ باشد. هدف ما این است که معرف کتاب باشیم.
خطکشی خاصی برای شرکت‌کنندگان قائل نیستیم
وی درباره معیارهای انتخاب شرکت‌کنندگان نیز می‌گوید: ملاک برنامه ما این است که اتفاقا شرکت‌کنندگان چندان اهل کتاب نباشند. البته این ملاک اصلی نیست و ما در برنامه از همه قشری شرکت‌کننده داشته‌ایم؛ ولی عمده هدف‌گذاری ما کسانی هستند که کمی از دنیای کتاب فاصله دارند و به‌هیچ‌عنوان قشر به‌خصوصی از جامعه، هدف ما نیست. تهیه‌کننده دیدی نو می‌افزاید: ما در برنامه از جامعه معلمان، مهندسان و مدرسان دانشگاه بگیر تا بانوان خانه‌دار و کسبه را به‌عنوان شرکت‌کننده داشتیم و در واقع خطکشی خاصی قائل نبودیم.
میرصالحی درباره گروه سنی مخاطبان این برنامه می‌گوید: در گذشته برنامه ما این بود که تفکیک‌هایی برحسب گروه سنی داشته باشیم و چند قسمت از برنامه مختص گروه سنی کودک، چند قسمت برای نوجوانان و بقیه را برای بزرگسالان بسازیم که در حین ساخت و اجرا به این نتیجه رسیدیم که گروه نوجوان و جوان به‌شدت با برنامه ما ارتباط گرفته‌اند؛ هم به‌عنوان شرکت‌کننده و هم به‌عنوان اجراکننده آیتم‌ها. بنابراین ما آن منطق قبلی را برداشتیم و برنامه را آزاد گذاشتیم. وی درباره نحوه انتخاب شرکت‌کنندگان نیز گفت: ما برای انتخاب شرکت‌کنندگان گیت خاصی نداریم، متقاضیان اعلام می‌کنند و می‌گویند که تمایل دارند در برنامه شرکت کنند و ما به فراخور موضوع از آنها دعوت می‌کنیم. شاید برای‌تان جالب باشد بدانید که ما از این دوستان هیچ‌گونه آزمونی نمی‌گیریم تا ارزیابی کنیم که اصلا توانایی اجرای مراحل خواسته شده را دارند یا خیر. میرصالحی در پاسخ به این‌که پس تمام آنچه در خروجی شاهد آن هستیم در طول برنامه اتفاق می‌افتد و از پیش تمرین شده نیست؟ می‌گوید: بله، فقط مختصری درباره آن داستان و موضوعش صحبت می‌شود. داستان‌ها، داستان‌های ارزشمندی است و باید ماهیت آن حفظ شود. به عنوان مثال موضوع یک کتاب، دفاع‌مقدس است یا دیگری درباره کرامات امام رضا(ع). ولی این‌که بخواهیم از نظر تکنیکی و فنی با آنها کار کرده و به آنها دیکته کنیم و بگوییم که شما الان باید فلان ری‌اکشن را داشته باشید، خیر این‌گونه نیست.
تهیه‌کننده دیدی نو می‌افزاید: کتاب‌هایی که ظرفیت کار نمایشی دارند، انتخاب می‌کنیم. خیلی دوست داشتیم کتاب‌های روان‌شناسی و مهارت‌های زندگی را هم داشته باشم اما در قالب نمایشی خیلی خوب از کار درنمی‌آمدند؛ به همین دلیل عمدتا تمرکزمان را روی ادبیات داستانی، زندگی‌نامه‌ها، خاطرات و دانشنامه‌ها گذاشته‌ایم. شرکت‌کنندگان براساس علاقه خود اعلام می‌کنند که مثلا دوست دارند در برنامه‌ای که مربوط به ادبیات داستانی است شرکت کنند.
وقتی پای برخی مجموعه‌های فرهنگی می‌لنگد
از میرصالحی درباره علت پخش یک برنامه فرهنگی از شبکه نسیم که بیشتر با برنامه‌های نشاط و سرگرمی شناخته می‌شود سؤال می‌کنم که این پاسخ را از او می‌شنوم: چه کسی می‌تواند مدعی بشود که کتاب نمی‌تواند یکی از ابزارهای سرگرمی باشد و من نسبت به این سؤال گارد دارم که مگر می‌شود که کتاب سرگرم‌کننده نباشد؟ یکی از کارکردهای کتاب همین جنبه سرگرم‌کنندگی‌اش است و خب شبکه نسیم هم همین مأموریت را دنبال می‌کند؛ ضمن آن‌که ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی، مأموریت هر رسانه‌ای محسوب می‌شود و نه‌فقط سازمان صداوسیما و شبکه نسیم. هر مجموعه‌ای که مدعی است دارد کار رسانه‌ای و فرهنگی انجام می‌دهد، قطعا اگر درگیر کتاب نباشد باید بگویم که یک جای کار می‌لنگد.
شهرام شکیبا، چهره شناخته‌شده‌ای در حوزه اجراست تهیه‌کننده دیدی نو درباره رسیدن به شهرام شکیبا برای اجرای برنامه‌اش توضیح می‌دهد: در ابتدا قرار بود حمید گلی همراه ما باشد که به علت طولانی شدن مراحل پیش‌تولید و پیوستن ایشان به یک برنامه دیگر، نتوانستیم از وی استفاده کنیم و از شهرام شکیبا دعوت کردیم. مهم‌ترین ویژگی برای انتخاب مجری اهل کتاب بودنش بود که هردو بزرگوار این‌گونه بودند و ما توفیق داشتیم که در خدمت آقای شکیبا باشیم.
وی درباره بازخوردهایی که از پخش برنامه گرفته است نیز می‌گوید: برای پاسخ به این سؤال کمی زود است؛ با این‌حال بازخوردهای بسیار خوبی گرفته‌ایم. فعلا سه قسمت از این برنامه پخش‌شده است ولی بازخورد همین سه قسمت از کارشناسانی که بنده شخصا نظرات آنها را خواسته‌ام و قسمت‌هایی از برنامه را برای آنها فرستاده‌ام تا ببینند و نظر خود را بگویند خوب بوده است؛ البته انتقاداتی داشته‌اند اما میانگین نمره ۱۹ ــ ۱۸ را از آنها گرفته‌ایم. میرصالحی پیرامون اثرگذاری این برنامه در توسعه فرهنگ کتابخوانی بیان کرد: ما رویکردمان را عوض کرده‌ایم؛ خیلی مهم است که تمام این ابزارها بهانه‌ای برای معرفی کتاب باشد. ما این دغدغه مهم را در برنامه رعایت کرده‌ایم. الان و به این سرعت نمی‌توان گفت که چه تأثیری داشته است و باید میزان اثرگذاری آن را در آینده بسنجیم. البته قرار است در فصل‌های دوم و سوم اتفاق‌های مهم‌تری بیفتد. ما تلاش خود را می‌کنیم اما اگر این مدل و این سبک، خروجی ایده‌آل یا اصلا خروجی نداشته باشد قطعا تغییراتی در آن می‌دهیم، ولی برنامه متوقف نمی‌شود. ما سعی می‌کنیم که به آن نتیجه مطلوب برسیم و بتوانیم در ترویج فرهنگ کتابخوانی مؤثر باشیم.
منبع: روزنامه جام جم_قاب کوچک