روزنامه هفت صبح، گروه تلویزیون| هشت فصل پیش وقتی «خندوانه» آغاز شد، آیتم‌های آن مثل خود برنامه، متفاوت از نمونه‌های رایج بودند. از همان شب اول فصل اول، چیزی که به‌چشم آمد کارگردانی حساب شده و جذاب آیتم‌ها بود؛ چه آن‌ها که درباره مهمان برنامه بودند و چه آن‌ها که در خیابان و گزارش مردمی ساخته شدند.

همان موقع درباره این ویژگی برنامه نوشتیم و کمی بعد با محمود کریمی، کارگردان این مستندها گفت‌و‌گو کردیم. کریمی علاوه بر کارگردانی، از صدای خود هم بهره می‌برد و جنسی متفاوت به مستندها می‌دهد. حالا و پس از گذشت هشت فصل، همچنان حاصل کار کریمی جذاب است و برگ برنده «خندوانه». در ویژه برنامه ولادت امام رضا‌(ع) وجهی دیگر از مستندسازی او بروز یافت.

‌مورد اول| خارج از کلیشه‌ها
پیگیران تلویزیون می‌دانند که در مناسبت‌های مختلف، برنامه‌ها و آیتم‌هایش از یک الگوی ثابت پیروی می‌کند. مثلا در ولادت امام رضا، غالب آیتم‌هایی که از داخل حرم دیدیم، اشاره به شوق زیارت داشت و خیل دلدادگانی که از نقاط مختلف به مشهد آمده‌اند. حال آن‌که حرم امام رضا‌(ع) دارای سوژه‌های دراماتیک زیادی است و می‌تواند دستمایه ساخت آیتم‌های متفاوتی شود. دوربین محمود کریمی و «خندوانه» از کلیشه‌های مرسوم پرهیز کردند که حاصل آن مدلی تازه از آیتم‌سازی بود.

مورد دوم| سوژه‌های خاص
یکی از امتیازهای مستندهای «خندوانه» کسانی هستند که برای مصاحبه انتخاب می‌شوند؛ مثل مسئول تمیز کردن لوسترها، کفشدار و… . طبعا مخاطب دوست دارد بداند هر کدام از خادمین در حرم، چه می‌کنند، چند ساعت مشغول خدمت هستند، انگیزه‌شان چیست و… علاوه بر جذابیت کاری که این خادمان انجام می‌دهند، خود اشخاص مورد مصاحبه هم دارای ویژگی متفاوت بودند. مثلا خادمی که لوسترها را تمیز می‌کند، ترک‌زبان است و مخاطب بی‌آن‌که توضیح داده شود، می‌داند از راهی دور به مشهد آماده تا خدمت کند. این نشان می‌دهد سازندگان آیتم برای انتخاب مصاحبه‌شونده‌ها دقت کافی را داشته‌اند.

مورد سوم| مصاحبه‌های متفاوت
«خندوانه» برنامه‌ای است شاد و طبعا وقتی قرار است آیتمی پخش کند، باید منطبق با خط و مشی آن باشد. محمود کریمی در مناسبت‌های پیشین توانایی خود در ساخت مستندهایی سرخوش از دل موضوعات جدی را نشان داده بود. این‌بار هم با خادمین وارد گفت‌و‌گوهای جدی نشد بلکه راحت حرف زد و به اقتضای شرایط با آن‌ها شوخی کرد. مثلا در گفت‌و‌گو با خادمی که لوسترها را تمیز می‌کند، بحث کار در منزل را پیش کشید، از کیفیت رانندگی‌اش پرسید و…

در عین حال سوالات جدی هم کرد؛ مثلا پرسید هر لوستر آیا اسمی دارد؟ چه کسی تشخیص می‌دهد در هر صحن و رواق چند لوستر باشد؟ لوستر محبوب شما کدام است؟ و… کریمی از اتفاقات واقعی هم در مستندهایش به وفور بهره می‌برد. مثلا در حین همین گفت‌و‌گو، وقتی زائران از زیر لوستری که در حال تمیز شدن بود، رد شدند، با صدای بلند (که برای مخاطب ایجاد خنده هم می‌کرد) هشدار داد که کنار بروند. یا در گفت‌و‌گو با خادمی دیگر که همکاران را به اسم «حاج‌آقا» صدا می‌زد، این‌طور شوخی کرد: «همه حاج‌آقاها جمع هستن!»

مورد چهارم| تصاویر دلنشین
طبعا با دوربین تلویزیون نمی‌توان حال و هوای واقعی حرم امام رضا‌(ع) را منتقل کرد اما کاری که بچه‌های «خندوانه» انجام دادند، تداعی خاطره شیرین سفر زائران به مشهد است. پیش از هر مصاحبه، در لابه‌لای حرف‌ها و نیز در پایان آیتم، تصاویری گنجانده شد که منطبق با زیبایی‌شناسی هستند. وانگهی دوربین «خندوانه»، گوشه‌هایی از حرم را قاب گرفت که شاید در ازدحام زوار، کمتر کسی روی آن‌ها تامل می‌کند. یا وقتی اسم اداره روشنایی حرم آمد، تصاویر فعالیت آن‌ها ضمیمه مصاحبه شد که از قضا برای مخاطب جالب و جذاب بود.

مورد پنجم| موسیقی شاد
مستندهای اخیر «خندوانه» و آن‌چه پیش‌تر در مناسبت‌های مشابه دیده بودیم، یک نکته مهم دیگر را یادآور می‌شوند. این‌که می‌توان کار خوب و «محترم» مناسبتی ساخت و در عین حال از موسیقی شاد و متفاوت بهره برد. این‌بار نیز مستندهای ساخته شده در حرم امام رضا‌(ع) دارای موسیقی متفاوت و عاری از کلیشه‌های پیشین بودند… . محمود کریمی دوست ندارد جلوی دوربین باشد؛ با این حال چند عکس از او منتشر شده که خب طبعا همچنان برای مخاطب با صدایی شناخته می‌شود که دارای کاراکتر است.

منبع: روزنامه هفت صبح